แบคทีเรีย หรือ จุลินทรีย์
แบคทีเรีย หรือ จุลินทรีย์ก็เป็นคำ ๆ เดียวกัน แต่ แบคทีเรีย เราพูดทับศัพท์ภาษาอังกฤษ มาจากคำว่า Bacteria ส่วนจุลินทรีย์อันนี้เป็นคำภาษาสันสกฤต ก็คือสิ่งมีชีวิตขนาดเล็ก ดังนั้นบ่อยครั้งผมมักจะพูดทั้งสองคำ แต่มันก็คือคำเดียวกันนะครับดังนั้นอย่า"งง"นะครับ
โดยพื้นฐานแล้ว เรามีแบคทีเรียอยู่ในโลกจำนวนหลากหลายชนิด แบคทีเรียมีหลายสายพันธุ์และยังเกิดสายพันธุ์ใหม่ ๆ ได้เสมอ ในบรรดาหลายชนิดก็มีการจัดแบ่งได้หลายแบบ เช่น แบ่งตามรูปทรง, แบ่งตามแกรมบวกแกรมลบ, แบ่งตามชนิดของอาหาร
ถ้าแบ่งตามการมีประโยชน์นั้น กล่าวกันว่า เราจะมีแบคทีเรียที่ไม่ก่อให้เกิดประโยชน์หรือโทษราว ๆ 80% ของแบคทีเรียทั้งหมด, แบบที่ก่อให้เกิดโทษ อีก 10% และ ก่อให้เกิดประโยชน์คือนำมาใช้ประโยชน์ได้อีก 10%
Nitrifying Bacteria นั้นเป็นแบคทีเรียที่ก่อให้เกิดประโยชน์ เราจำเป็นต้องศึกษาและเรียนรู้ เพื่อให้เข้าใจถึงกระบวนการการกำจัดของเสียในตู้ปลา บ่อยครั้งเมื่อคุณได้ศึกษาค้นคว้าการเลี้ยงปลาทอง คุณมักจะเจอคำว่า "วัฏจักรไนโตรเจน" หรือ Nitrogen Cycle ก็คือกระบวนการแปรสภาพของของเสียของปลาที่เกิดขึ้นในระบบเลี้ยง จากความเป็นพิษสูง ก็คือแอมโมเนีย ไปจนถึง ความเป็นพิษต่ำ ก็คือ ไนเตรต
แบคทีเรียที่กล่าวถึงนี้เป็นตัวแปรสำคัญในการเลี้ยงปลาทอง(หรือปลาต่าง ๆ) พอเข้าใจเราก็จะสามารถวิเคราะห์จุดอ่อนจุดแข็งของแบคทีเรียกลุ่มนี้ได้ และก็สามารถทำให้เราเลี้ยงแบคทีเรียกลุ่มนี้ไว้ในช่องกรองของเรา โดยไม่ทำมันตายเสียก่อน เมื่อแบคทีเรียไม่ตายของเสียก็จะถูกแปรสภาพให้เป็นพิษน้อยลง จนทำให้ปลาทองของเราไม่ป่วย
เมื่อได้พิจารณาข้อมูลของ Nitrifying Bacteria ข้างต้นแล้วจะพบว่า แบคทีเรียกลุ่มนี้ไม่มีสปอร์ ทำแห้งไม่ได้ ดังนั้นแบคทีเรียสำเร็จรูปที่ขายท้องตลาด จะเป็นแบคทีเรียอีกกลุ่มหนึ่ง ที่โดยมากก็คือแบคทีเรียกลุ่ม Bacillus Subtilis แต่เรื่องนี้ก็จะยังไม่พูดถึง แต่เกริ่นคร่าว ๆ ว่ามีประโยชน์ และช่วยเราในการเลี้ยงปลาแน่นอน พอรู้ประโยชน์ก็จะทำให้ทราบถึงวิธีการเอาแบคทีเรียกลุ่มนี้มาใช้ประโยชน์ แต่ที่แน่ ๆ คือแบคทีเรียกลุ่มนี้ไม่ได้นำมาใช้ในการกำจัดของเสียที่มีพิษรุนแรงจากปลาทอง (ซึ่งหมายถึง ammonia) ไว้ค่อยจะเขียนถึงในภายหลังนะครับ ดังนั้นจึงขอจบบทความนี้ด้วยคำว่า "โปรดติดตามตอนต่อไป นะครับ".
